СОВЕТ ДӘЎИРИНДЕ ДӨРЕГЕН НАҚЫЛ-МАҚАЛЛАР ҲӘМ АФОРИЗМЛЕР (SOVET DÁWÍRÍNDE DÓREGEN NAQIL-MAQALLAR HÁM AFORÍZMLER)
Мийнеттиң көзин тапқан,
Бахыттың өзин табады.
Бахыттың өзин табады.
Мийнеттиң жолы қатты, наны татлы,
Мийнет пенен танылған ердиң,
Мәңгиликке өшпейди тарийхтан аты.
Мийнет пенен танылған ердиң,
Мәңгиликке өшпейди тарийхтан аты.
Жалқаўдың излегени даў болады,
Айтатуғыны заң болады.
Айтатуғыны заң болады.
Көсеўиң қысқа болса, қолың күйеди,
Ким жақсы болса, мийнет сүйеди.
Ким жақсы болса, мийнет сүйеди.
Мийнеттен безгениң,
Ар-намыстан гүдер үзгениң.
Ар-намыстан гүдер үзгениң.
Даңқын жаяр мийнет еткен,
Алғыс алар сыннан өткен.
Алғыс алар сыннан өткен.
Мийнет етсең пал тамады аўзыңа,
Ҳадал мийнет ҳәр ислерге жарайды.
Ҳадал мийнет ҳәр ислерге жарайды.
Жалқаўға жазы да бир, қысы да бир,
Жалқаўлар ушын нызам жазылмаған.
Жалқаўлар ушын нызам жазылмаған.
Жалқаўлық жанға қас,
Жалқаўлық жаман дәрт.
Оннан қутылмағың шәрт.
Жалқаўлық жаман дәрт.
Оннан қутылмағың шәрт.
Жақсы мийнет еткен алғыс алады,
Жаман мийнет еткен итибарсыз қалады.
Жаман мийнет еткен итибарсыз қалады.
Мәкке тап та малға бер,
Малың семиз болады,
Арпа тап та атқа бер,
Атың семиз болады.
Малың семиз болады,
Арпа тап та атқа бер,
Атың семиз болады.
Арпа деген жарықлық,
Арық малға жем болар,
Жүўери деген жарықлық.
Жадаў малға ем болар.
Арық малға жем болар,
Жүўери деген жарықлық.
Жадаў малға ем болар.
Техника – дийханның досты.
Трактордың жақсы ислеўи,
Мол зүрәәттиң гиреўи
Мол зүрәәттиң гиреўи
Егин – елдиң сәни,
Билим – ердиң сәни,
Билим – ердиң сәни,
Төгин пахтаның наны,
Суў пахтанын қаны.
Суў пахтанын қаны.
Суў – дийханның қаны,
Жер – қолындағы наны.
Жер – қолындағы наны.
Жалқаў менен дос болсаң,
Ишкенинен дәм татып,
Үйренесең әдетин.
Дийхан менен дос болсаң,
Мийўасынан дәм татып,
Қыздырасаң ис пәтин.
Ишкенинен дәм татып,
Үйренесең әдетин.
Дийхан менен дос болсаң,
Мийўасынан дәм татып,
Қыздырасаң ис пәтин.
Трактор менен жер айда,
Егер билсең сонда пайда.
Егер билсең сонда пайда.
Егин ексең илим менен,
Молығарсаң елиң менен.
Молығарсаң елиң менен.
Үй айналасы терек болса,
Таза ҳаўада дем аларсаң,
Жериң тегис болса,
Бир тегис нәл аласаң.
Таза ҳаўада дем аларсаң,
Жериң тегис болса,
Бир тегис нәл аласаң.
Жериң дөң болса, насос қур,
Қурғын жасағын келсе, колхозға кир.
Қурғын жасағын келсе, колхозға кир.
Хан заманы қаныңды сорды,
Қаллаштың заманында телегиң толды.
Қаллаштың заманында телегиң толды.
Садағаң болайын жаным колхозым,
Жумысты көп ислеп қабым толтырдым.
Жумысты көп ислеп қабым толтырдым.
Апарып бер ғаўашаның ғөрегин,
Билмейсең бе ҳүкиметке керегин.
Билмейсең бе ҳүкиметке керегин.
Шәҳәрдиң сәни – терек.
Суў – егинниң қаны.
Ана-жер-суў менен сақый,
Суўсыз тиришилик жоқ.
Суў қай жерде түўесилсе,
Тиришилик сол жерде түўесиледи.
Суўсыз тиришилик жоқ.
Суў қай жерде түўесилсе,
Тиришилик сол жерде түўесиледи.
Жер тоймай, ел тоймайды,
Жерди төк, зүрәәт бермесе сөк.
Бириктирсең хожалықты,
Мол табарсаң қыс азықты.
Мол табарсаң қыс азықты.
Көптиң иши кеўилли,
Көптиң иси өнимли.
Көптиң иси өнимли.
Көпшилик қайда болса,
Тоқшылық сонда болады.
Тоқшылық сонда болады.
Пахта – баҳалы егин,
Ҳасылдың сыбағасы – төгин.
Ҳасылдың сыбағасы – төгин.
Төгин – жер азығы,
Егин – ел азығы.
Егин – ел азығы.
Зүрәәт мол болса,
Қалтаң толы пул болады.
Қалтаң толы пул болады.
Суўшы – атыз гүзетшиси.
Ўәде бериў бир мәртлик,
Орынлап шығыў мың мәртлик.
Орынлап шығыў мың мәртлик.
Ўәдениң өлшеўи – гүз.
Ер ләбизи ядта болар.
Ўәде опасы менен жарасықлы.
Бүгинги сөз – ертеңги сөздиң дастығы.
Ўақыттан утылған,
Бахыттан утылады.
Бахыттан утылады.
Ўақтың кетти, бахтың кетти.
Ўақыт – бахыт өлшеўи.
Иси өнбес –
Ўақыттың қәдирин билмес.
Ўақыттың қәдирин билмес.
Ҳештен кеш жақсы.
Қуры әрманнан бир пәрман.
Пахта ексең тыңға,
Көтерилесең шыңға.
Көтерилесең шыңға.
Дийқан болсаң егис жериң кең болсын,
Шарўа болсаң оты-жемиң тең болсын.
Шарўа болсаң оты-жемиң тең болсын.
Қыстағы қар,
Жаздағы жамғыр,
Жерге жаўған нур.
Жаздағы жамғыр,
Жерге жаўған нур.
Техниканың тетигин билген.
Истиң кетигинде биледи.
Истиң кетигинде биледи.
Малды жақсы баққаның,
Өзиңе аброй тапқаның.
Малды жаман баққаның,
Келген бахытыңды қаққаның.
Өзиңе аброй тапқаның.
Малды жаман баққаның,
Келген бахытыңды қаққаның.
Өлмейтуғын жан болмайды,
Тәрбиясыз мал болмайды.
Тәрбиясыз мал болмайды.
Колхоз малын жақсы күт – ол өз малың.
Қына тастан, ақыл жастан,
Мал жыйнасаң мол жыйна.
Мал жыйнасаң мол жыйна.
Колхоз малы кимдики,
Ким асыраса соныки.
Ким асыраса соныки.
Марқа қозы март келмей жетилмейди.
Қой семизи – қойшыдан.
Мал баққанға питеди.
Жақсы шопан төл үстине төллетер.
Жаман шопан тири төлди өлди етер.
Жаман шопан тири төлди өлди етер.
Депутат төре емес,
Ол да халық хызметкери.
Ол да халық хызметкери.
Партия мәпи – халық мәпи.
Партия айтса болғаны,
Жеңистиң қолға қонғаны.
Жеңистиң қолға қонғаны.
Партия баслайды – халқы хошлайды.
Аспандағы қуяшты үзип болмас,
Сиясатсыз турмыс қурып болмас.
Сиясатсыз турмыс қурып болмас.
Мәрт болсаң саўашқа сайлан,
Дийқан болсаң егиске айлан.
Дийқан болсаң егиске айлан.
Хызмет етсең ҳәзир ўатан жериңе,
Жәрдем болар фронттағы ериңе.
Жәрдем болар фронттағы ериңе.
Жаўды жеңиў айбат пенен ғайратта,
Нәтийжеси сыйлық пенен байрақта.
Нәтийжеси сыйлық пенен байрақта.
Қалың жаўда қалсаң да қаныңды ал.
Шегинген жаўынгер, жаўынгер емес.
Дизе бүгип жақсы жасағанша,
Тик турып өлген артық.
Тик турып өлген артық.
Бүрге мақтанып шер болмас,
Ўәдесин бузган ер болмас.
Ўәдесин бузган ер болмас.
Душпан кетер халық қалар,
Мәртлик етсең, ат қалар.
Мәртлик етсең, ат қалар.
Жақсы шопан семиртер,
Жаман шопан телмиртер.
Жаман шопан телмиртер.
Жақсы шарўа база топлайды,
Жалқаў шарўа жазда жутайды.
Жалқаў шарўа жазда жутайды.
От жанбайды емес,
Қарыўы жетпейди.
Мал питпейди емес,
Қараўы жетпейди.
Қарыўы жетпейди.
Мал питпейди емес,
Қараўы жетпейди.
Малды жақсы баққанның,
Мийнети босқа кетпейди.
Мийнети босқа кетпейди.
Колхоз малын жеген оңбайды.
Арық мал жанын жейди,
Семиз мал майын жейди.
Семиз мал майын жейди.
Өриси кең шарўаның өними көп.
Колхозшының жаны да бир, малы да бир,
Қурғын жасағың келсе колхозға кир.
Қурғын жасағың келсе колхозға кир.
Жазда шофер бол,
Қыста повар бол.
Қыста повар бол.
Жер тегис болмай,
Нәл тегис болмайды.
Нәл тегис болмайды.
Суў қаймағы муз болар,
Сортақ жерде, дуз болар.
Сортақ жерде, дуз болар.
Жер ырысқал киндиги болса,
Дийхан жердиң гилти болады.
Дийхан жердиң гилти болады.
Дийхан – байлықтың кәни,
Қурылысшы - қаланың сәни.
Қурылысшы - қаланың сәни.
Қурылысшы – ийгиликли кәсип ийеси.
Қурылысшының қолы алтын.
Планлы ис бузылмас.
Жақсы исти жан сүйеди.
Бой жетпеген жерге ой жетеди.
Талап – тулпар, илим – суңқар.
Илим – өнер шырағы.
Аэроплан – көктеги суңқар,
Автомобиль – жердеги тулпар.
Автомобиль – жердеги тулпар.
Ырысқыңды сатып рәўшан ал,
Қалғанына сабын ал.
Қалғанына сабын ал.
Электр қуўаты – турмыс мәденияты,
Тәбийғый газ – турысы ҳәз.
Тәбийғый газ – турысы ҳәз.
Хожалық күшейсе билим гүлленер.
Оқыўсыз – билим жоқ,
Билимсиз – илим жоқ.
Билимсиз – илим жоқ.
Билим – паныс, билимсизлик – намыс,
Баланы мақтаў жетилдирмейди,
Тәрбиялап баплаў жетилдиреди.
Тәрбиялап баплаў жетилдиреди.
Тәрбия менен гүл өседи,
Сөйлеў менен тил өседи.
Сөйлеў менен тил өседи.
Жас баланы таза сақла,
Тәрбия бер урып соқпа.
Тәрбия бер урып соқпа.
Жақсы тәрбия – жаслардың жаны.
Мектеп ақылыңа ақыл қосады,
Муғаллим келешектиң жолын сызады.
Муғаллим келешектиң жолын сызады.
Жалғыз ҳәрре палға жарымас.
Оқымасаң билим шықпас,
Билимсизден өнер шықпас.
Билимсизден өнер шықпас.
Ладан менен дос болғанша,
Китап бенен дос бол.
Китап бенен дос бол.
Китап қаймақ – билим оймақ.
Китап – түби жоқ ушан,
Билим оннан алған нышан.
Билим оннан алған нышан.
Китап сөзи қулақ қуршын қандырады,
Ақмақ сөзи жүрек баўырыңды жандырады.
Ақмақ сөзи жүрек баўырыңды жандырады.
Китапсыз билим жоқ,
Билимсиз илим жоқ.
Билимсиз илим жоқ.
Алтын жерде қалса да,
Билим жерде қалмайды.
Билим жерде қалмайды.
Билим – күште, күш – билимде.
Таўды бийик деме,
Талап етсең шығасақ.
Талап етсең шығасақ.
Жаслар билим алар,
Устазы оқытып пулын алар.
Устазы оқытып пулын алар.
Билимсиз бир жасар,
Билимли мың жасар.
Билимли мың жасар.
Жақсы хабаршы жанландырады,
Жаман хабаршы таңландырады.
Жақсы хабаршы жаналық таратады,
Жақсы хабаршы жол силтейди,
Жаман хабаршы журегиңе ис түйрейди.
Жаман хабаршы таңландырады.
Жақсы хабаршы жаналық таратады,
Жақсы хабаршы жол силтейди,
Жаман хабаршы журегиңе ис түйрейди.
Жақсы редактор дүзейди,
Жаман редактор гүзейди.
Жаман редактор гүзейди.
Өскен өнер – досқа үлги.
Өнерлиниң өриси узақ.
Орыстың өнер-билими өмирге гилт.
Халықты үйрет – халықтан да үйрен.
Мәрт майданда билинер,
Нәмәрт майданда бүлинер.
Нәмәрт майданда бүлинер.
Мәрт өлсе де мәртлик ислери өлмейди.
Мәртлик, қаҳарманлық шексиз ис,
Ҳеш нәрседен тайсалмайды ғайрат күш.
Ҳеш нәрседен тайсалмайды ғайрат күш.
Алмас қылыш өтер урсаң да тасқа,
Ер жигит көтерер не түссе басқа.
Ер жигит көтерер не түссе басқа.
Өлмеймен десең елге хызмет ет.
Батырдан хат – досларға қуўат.
Батырдан хат – досларға қуўат.
Ҳәзир ҳәмме әскер.
Фронтқа керегин жеткер.
Фронтқа керегин жеткер.
Пахтаның ҳәр бир ғозасы,
Ол жеңистиң нышанасы.
Ол жеңистиң нышанасы.
Қараўылдың жаманы,
Алдырып болып өкинеди.
Палўанның жаманы,
Шалдырып болып өкинеди.
Алдырып болып өкинеди.
Палўанның жаманы,
Шалдырып болып өкинеди.
Ҳадал ердиң аты шығады,
Шебердиң заты шығады.
Шебердиң заты шығады.
Көзсиз ерлик батырлық емес.
Ер жолдасынан өрнек алады.
Дос көбейсе, душпан аяқ астында.
Туўысқанлық – күшли пәрман.
Тилимиз басқа болса да,
Тилигимиз, елимиз бир.
Атымыз басқа болса да,
Жүрегимиз, жолымыз бир.
Тилигимиз, елимиз бир.
Атымыз басқа болса да,
Жүрегимиз, жолымыз бир.
Түри басқа, тилеги бир,
Тәни басқа, жүреги бир,
Ҳәзирги әдил заманда.
Тәни басқа, жүреги бир,
Ҳәзирги әдил заманда.
Қаласыз аўыл туралмас,
Аўылсыз қала туралмас.
Машинасыз ел болмас.
Аўылсыз қала туралмас.
Машинасыз ел болмас.
Өз-ара критика – көпшилик пенен шегара,
Сын дүзелмей, мин дүзелмейди.
Сын дүзелмей, мин дүзелмейди.
Сымбаты сүйкимли адам,
Иске ийкемли болады.
Иске ийкемли болады.
Жаман қылығын тасласа,
Әлем болар гүлистан.
Әлем болар гүлистан.
От мерезин сын тәрезиси менен емлейди.
Арақ ишкен менен,
Ақыл қосылмайды.
Ақыл қосылмайды.
Аўырыўдың азары көп,
Дәриниң тийкары шөп.
Дәриниң тийкары шөп.
Ақыл көптен шығады,
Дәри шөптен шығады.
Дәри шөптен шығады.
Қудиретли күш көпте,
Ҳасыл дәри шөпте.
Ҳасыл дәри шөпте.
Ҳәр адамның саўлығы,
Ҳәммениң шадлығы.
Ҳәммениң шадлығы.
Дәрти жоқ дәри излемейди,
Жағымсыз аўқат жаныңды жейди.
Жағымсыз аўқат жаныңды жейди.
Жас бала жорта аўырмайды.
Доктор диагноз сорайды,
Тәўип қалтаңа қарайды.
Тәўип қалтаңа қарайды.
Тәўиптики теўекел,
Еби жоқ доктордың еми жоқ.
Еби жоқ доктордың еми жоқ.
Дени саўға күнде той.
Монша суўы тәнге даўа,
Жақсы сөз жанға даўа.
Жақсы сөз жанға даўа.
Жемисли ағаш – жан азығы,
Жапырағы – көркем жарасығы.
Жапырағы – көркем жарасығы.
Ақмақ жөнсиз қаңғыйды,
Арақхор дүкан аңлыйды.
Арақхор дүкан аңлыйды.
Көп жасағың келсе,
Жатар қурсақ жары болсын.
Жатар қурсақ жары болсын.
Таярлықсыз табыс жоқ,
Шыныққан жетер жеңиске.
Шыныққан жетер жеңиске.
Илимге сүйенген утады.
Палўан гүресте түлейди.
Гүрес биреўди жалықтырса,
Биреўди шынықтырады.
Биреўди шынықтырады.
Гүресте жығылған ҳәмел үйренеди.
Алдынғы бөлимге қайтыў: ШАЙЫРЛАРДЫҢ ДИДАКТИКАЛЫҚ ҚАТАРЛАРЫ: АББАЗ ДАБЫЛОВТАН
Китап Мазмунына қайтыў
Социал тармақларда бөлисиў
Егер сиз бул китаптың усы бөлимин унатқан болсаңыз, бул бетти төмендеги социал тармақлар арқалы досларыңыз бенен бөлисиўди умытпаң:
