Шрифт түри: Шрифт көлеми: Әлипбе:

ТӘБИЯТҚА БАЙЛАНЫСЛЫ ДӨРЕГЕН ЖУМБАҚЛАР (TÁBÍYaTQA BAYLANISLI DÓREGEN JUMBAQLAR)

Қолымда бир айнам бар,
Керек маған ол күнде,
Мектепте де, үйде де.
Аспан
Ҳәммеге жағымлы,
Туўры барыўға уялады.
Күн
Сулыў қыз таўдан қарады.
Терезеден алтын нур тарады.
Күн
Терезеден сыяр,
Есиктен сыймас,
Сандыққа түсер,
Бирақ қамаққа көнбес.
Күн
Бир көлде еки жайын,
Бири кетсе, бири тайын.
Ай менен күн
Биреўдиң бир улы ҳәм де қызы бар,
Улының түнде, қызының күндиз,
Уйқлайтуғын әдети бар.
Ай менен күн
Бир пәрше пәтир,
Әлемге татыр.
Ай
Асты дағара, үсти дағара,
Ортасында мың-мың шешек,
Бир гүлала.
Аспан, жер, жулдыз, ай
Бир шатыр бар —
Бақансыз, тиреўсиз,
Ишинде еки шам,
Пилтесиз, майсыз.
Аспан, күн-ай
Там басына тары жайылған шашылып,
Ол күтә көп қарасаңыз көз ашып,
Шымшықтың сәўлеси түссе жүзине,
Бири қалмай бәри кетеди қашып.
Жулдыз
Ағам пул берди санай алмадым,
Апам көрпе берди көтере алмадым.
Жулдыз, жер
Үш жүз алпыс бес жасы бар,
Ҳүр әлўаннан асы бар,
Он еки улы бар, бир қызы бар.
365 күн, 12 ай, қыз – күн
Ай менен келип,
Күн менен кетеди.
Жулдыз
Бир зат бар күтә тамаша,
Есабы жоқ адам санаса,
Күтә майда уп-усақ,
Көз илмейди адам қараса.
Жулдыз
Атамның бир тоны бар,
Жамылып болмас.
Иши толы ҳинжи-маржан,
Бирақ санап болмас.
Ай, жулдыз
Бир атасы, бир анасы,
Неше жүз мың баласы.
Ай-күн, жулдыз
Түнде нурын шашады,
Күн шыққаннан қашады.
Жулдыз
Таў асырып оқ аттым,
Атқан оғымды жоғалттым.
Жулдыздың ағыўы
Тоғыз шешек бир жапырақ.
Тоғыз планета, аспан
Қарап турсам тәўир гилем,
Көтере алмас аўыр гилем,
Жер
Үстиниң тоғайы, суўы бар,
Сени де, мени де көтерген,
Қуш, мени таў да ал.
Жер
Таўдан келер тастай,
Ҳарылдаған аттай.
Суў
Отқа жанбайды,
Суўға батпайды.
Муз
Болмайды онда бийик ой,
Өзи тегис майданша,
Турады ол үш-төрт ай,
Ыссы келип қалғанша.
Күнде барып балалар,
Түрли ойын ойнайды,
Бирин-бири қуўалап,
Қызығына тоймайды.
Егер оңлы болмасаң,
Жығыласан дүрс етип,
Көрип қойса бир бала,
Күледи саған мырс етип.
Усыны сен ойлап тап,
Басқалардан сорама,
Еситип қойсаң таптым деп,
Айтпа басқа балаға.
Муз, сырғанақ
Ғарры шешем қәҳәрленди,
Көз жасы сел етти жерди.
Гүлдирмама, жаўын
Ийиси жоқ, дузы жоқ,
Онысыз жапта турыс жоқ.
Суў
Ақ жипекти жапқандай,
Қыста жерди жабады,
Бәҳәр келсе қыс шығып,
Суў болып жаптан ағады.
Қар
Өзи аппақ көрпедей,
Пүткил жерди жабады,
Көрпесин жаўып болыўдан,
Шымыр аяз табады.
Күндиз көзи көринсе,
Көзинен жасы ағады,
Сүмеклесип муз болып,
Жерге сарт-сарт тамады.
Қар
Ақ таўық, кетеги суўық.
Қар
Суўық болса ақ жаўлығын жабады,
Күн жылыса жапқа түсип ағады.
Қар
Қолсыз, аяқсыз есик ашар,
Жеңил майда затты шашар.
Самал
Түтини бар, оты жоқ.
Думан
Сеннен жүйрик болса да,
Көринбейди көзине,
Аяқ-қолы, басы жоқ,
Сес береди өзиңе.
Самал
Басы таўда,
Аяғы көлде.
Самал
Жүриси бар, түри жоқ,
Сести бар да тили жоқ,
Устатпайды қашаған,
Жол жүриў менен жасаған.
Самал
Бүркит уясын бир таўса,
Бир таппайды.
Ызғырық
Аяқсыз, қолсыз,
Бояўсыз, порсыз,
Саласаң сүўрет,
Бизлерге үйрет.
Аяз
Қолсыз, аяқсыз гүл салады.
Суўық
Өзи аппақ көрпедей,
Пүткил жерди жабады,
Көрпесин жаўып болыўдан.
Шымыр аяз табады.
Қар
Күнниң жүзи көринсе,
Көзинен жасы ағады,
Сүмеклесип муз болып,
Жерге сырт-сырт тамады.
Қар
Суўық болса ақ жаўлығын жаўады,
Күн жылыса жапқа түсип ағады.
Қар
Далада таў, үйде суў.
Қар
Қолы жоқ суўрет салады,
Тиси жоқ тислеп алады.
Суўық
Аяғы жоқ жүреди,
Сыңқылдап ғана күледи.
Суўық
Жутсаң қарның тоймайды,
Жутпасаң жасап болмайды.
Ҳаўа
Қыста тоны жоқ,
Жазда панасы жоқ,
Суўыққа күймейди.
Сая
Жүрсем жүреди,
Турсам турады.
Көлеңке
Қуўсаң қашады,
Қашсаң қуўады.
Көлеңке
Урсаң таяқ өтпейди,
Қуўсаң аяқ жетпейди.
Көлеңке
Күн шықса бирге шағады,
Булт болса үйде қалады.
Көлеңке
Өзиң менен бирге жүреди,
Кеште, азанда узайып,
Бирақ түсте келтереди.
Көлеңке
Өзиңнен озбас,
Изиңнен қалмас,
Көлеңке
Қыста тоны жоқ,
Жазда панасы жоқ.
Суўыққа тоңбайды,
Ыссыға күймейди.
Көлеңке
Жөңке төре тилсиз сөйлейди,
Ҳеш ким оны көрмейди,
Бирақ ҳәммеге еситилмейди.
Жаңғырық
Көзге көринбес,
Жүрсе билинбес,
Денеге сезилип,
Доланса егер,
Толқынлатып теңизди,
Тақыр жерди боратып,
От-шөплерди шашады,
Шашады да қашады.
Даўыл
Жалт-жалт етер,
Жалмап кетер.
От
Аяғы жоқ қашады,
Қанаты жоқ ушады.
Түтин
Көк шүберек түйдим де
Көкке сәлем жибердим.
Түтин
Бир ағаш он еки путақ,
Ҳәр биринде отыз жапырақ,
Ҳәр жапырақтың бир жағы қара,
Бир жағы ақ.
Жыл, ай, күн, түн
Өзи тас жазы, қысы
Жақсы зат жоқ оннан ыссы.
Таскөмир
Жатса тас,
Жақса отын.
Таскөмир
Суўға салсаң жанар,
Отқа салсаң қанар.
Ҳәк


Гезектеги ендиги бөлимге өтиў: ҲАЙЎАНАТ ДҮНЬЯСЫНА БАЙЛАНЫСЛЫ ЖУМБАҚЛАР
Алдынғы бөлимге қайтыў: СОВЕТ ДӘЎИРИНДЕ ДӨРЕГЕН ЖУМБАҚЛАР
Китап Мазмунына қайтыў

Социал тармақларда бөлисиў

Егер сиз бул китаптың усы бөлимин унатқан болсаңыз, бул бетти төмендеги социал тармақлар арқалы досларыңыз бенен бөлисиўди умытпаң:

Қәте болған текст:
Дурысланғаны:
    Дурысланған текст серверге жиберилмекте...
Өзгерисиңиз қабыл етилди. Үлес қосқаныңыз ушын рахмет!
Кеширерсиз, серверде қандайдыр қәте жүз берди. Азмастан, және бир урынып көриң.